Bieringrediënt 101: Hop

Hop, ofwel hopbellen, zijn de vrouwelijke bloemen van de Humulus Lupulus plant. Door deze toe te voegen aan het bier krijgt het zijn onmisbare bitterheid. Het gebruik van hop is iets wat ‘pas’ in de late middeleeuwen is ontstaan.

Voor die tijd gebruikte men rozemarijn, duizendkruid, koriander en jeneverbes. Naast de bitterheid zorgt hop ook voor aroma en is het giftig voor ongewenste microben in je bier (zoals bijvoorbeeld de melkzuurbacterie) en heeft het dus ook een antibacteriële werking. Hierdoor werkt het als een natuurlijk conserveermiddel.

De hopsoort en het moment waarop je hop toevoegt tijdens het brouwproces is erg bepalend voor het resultaat. Hoppen die zorgen voor bitterheid noemen we bitterhop, hoppen die we toevoegen voor het verkrijgen van aroma heten aromahoppen.

Tegenwoordig zijn er voornamelijk ook veel soorten die beide kunstjes kunnen. Zogenaamde dubbeldoelhoppen. Dan geldt de regel: hoe langer je ze meekookt, hoe bitterder ze worden.

Bitterheid

De harslaag op de bloemen zorgt voor de bitterheid, maar om deze harsen los te krijgen moeten ze lang worden meegekookt. Minimaal twintig minuten. Om te weten hoe bitter je hop is, kun je kijken naar het percentage alfazuren (tussen de 2 en 15 procent, hoe hoger hoe bitterder) die vermeld staat op de verpakking.

Dat verschilt per soort, maar ook per groeilocatie en oogstjaar. Altijd even goed doorrekenen dus wanneer je een eerder gebrouwen bier wilt reproduceren.

De uiteindelijke bitterheid van je bier wordt uitgedrukt in IBU’s. Dat staat voor International Bitterness Unit. 1 IBU staat voor 1 milligram alfazuur per liter bier.

Wanneer je start met brouwen, zorg dan dat je alles opschrijft. Dit zorgt ervoor dat je meer inzicht krijgt in de invloed van de zoveel verschillende variabelen waarmee je werkt. Door nauwgezet te beschrijven wat je doet, ga je steeds meer en meer inzien wat voor invloed het variëren met hopsoorten en kooktijden doet met het uiteindelijke bier.

Aroma

We willen niet alleen de bitterheid van hop in het bier, want hop heeft namelijk nog zoveel meer te bieden. Het heeft namelijk ook oliën in zich zitten die zorgen voor aroma’s. De meest voorkomende hopoliën zijn:

• Myrceen (naaldboom en citrusachtige tonen)
• Farneseen (groene appel en zoete gardenia tonen)
• Humuleen (specerijen en kruidige tonen)
• Carofylleen (tonen van hennep, karwij, kruidnagel, rozemarijn en kaneel)

De oliën in hop kunnen heel slecht tegen verhitting en verliezen dan hun karakter. De aromahoppen voeg je dus het beste vlak voor het einde van de kook toe, in de whirlpool of als Dry-Hop.

Hop bewaren

De versheid van hop is enorm belangrijk. Raak maar eens hop aan en wacht 5 minuten en ruik dan aan je handen. Voila, het effect van oxidatie op je hop. Spoiler alert: je handen gaan ruiken naar kaas. Kaas en bier is een geweldige combinatie, kaas in bier niet zo.

Zorg dus dat je je hop in een vacuümzak koopt en bewaar deze in de diepvries. Er zijn ook hoppellets verkrijgbaar. Dit zijn hopbloemen die zijn geperst. Hierdoor is het contactoppervlak met de lucht kleiner en heb je dus minder snel last van oxidatie. Het verschil is smaak is nihiel, dus ik raad het gebruik van pellets zeker aan. Hoppellets lossen ook veel beter op in het bier. In brouwpakketten wordt de hop vaak al afgewogen en gevacumeerd aan je geleverd! Super handig.